مدل سازی معادلات ساختاری (SEM)

مدل سازی معادلات ساختاری چیست؟

مدل سازی معادله ساختاری را می‌توان به عنوان روشی کمی تلقی کرد که به محقق یاری می‌رساند تا پژوهش خود را از مطالعات نظری و تدوین آن‌ها گرفته تا تحلیل داده های تجربی، در قالبی چند متغیره سامان بخشد. این روش محقق را به پیچیدگی‌های زندگی اجتماعی(تأثیرگذاری مجموعه ای از متغیرها بر یکدیگر به طور یک سویه و دوسویه، مستقیم و غیر مستقیم) و همچنین پیچیدگی‌های موجود در اندازه گیری سازه های پنهان فرهنگی و اجتماعی نزدیک کرده و بنابراین تحلیل کمی از پدیده های کیفی را به لحاظ روش شناختی، دقیق‌تر و به لحاظ کاربردی واقع‌بینانه تر می‌سازد.

مدل سازی به پژوهشگر یاری می‌رساند تا الگویی نظری را که از اجزای مختلف و متنوعی تشکیل یافته، هم به طور کلی و هم به گونه ای جزئی مورد آزمون و وارسی قرار دهد. اینکه آیا داده های گردآوری شده از یک نمونه، کلیت الگوی نظری تدوین شده را مورد حمایت قرار می‌دهد یا خیر و در هر صورت کدام یک از اجزای الگوی نظری مدون با توجه به داده های گرداوری شده مورد تایید قرار می‌گیرند و کدام یک نیاز به تغییر، اصلاح و یا حذف دارند. به عبارت دیگر مدل سازی نه تنها در آزمون فرضیه های تک متغیره و دو متغیره محقق را یاری می‌رساند بلکه به طوری همزمان با بهره گیری از مدل سازی می‌توان به آزمون فرضیه های چند متغیره دست زد که علاوه بر لحاظ شدن اثر متغیرها بر یکدیگر دقت اندازه گیری متغیرهای پنهان نیز مورد ملاحظه قرار گرفته است.

مدل سازی معادله ساختاری به طور معمول ترکیبی از مدل‌های اندازه گیری و مدل‌های ساختاری‌اند. بر مبنای مدل‌های اندازه گیری، محقق تعریف می‌کند که کدام متغیرهای مشاهده شده یا معرف‌های اندازه گیرنده‌ی کدام متغیرهای پنهان هستند و بر پایه مدل ساختاری مشخص می‌شود که کدام متغیرها با یکدیگر همبسته اند. به این ترتیب با بهره گیری از این مدل‌ها می‌توان به طور همزمان به ارزیابی کیفیت سنجش متغیرها و مقبولیت اثرات مستقیم و غیر مستقیم و همچنین تعامل‌های تعریف شده میان متغیرها پرداخت.